laatste dagen in Maroua

Zondag 26 feb

Vandaag ga ik met de chaffeur mee naar Magga en Tekele om daar Anna en Adinda op te halen. Magga ligt aan een heel groot meer, wat heel mooi schijnt te zijn. Ik had me er weinig bij voor gesteld en keek er naar uit om vooral hun woon omstandigheden daar te zien. Zij doen antropologisch onderzoek en zijn dus voornamelijk goed geintegreerd onder de mensen. Maar wat een dag is het geworden..

Als eerst was ik stom verbaast om bij Magga langs de weg allemaal palmen en bananenbomen te zien. Het is net een oase, zeker toen we een eindje verder drommedarissen zagen lopen. Helaas waren de batterijen van m’n laptop op en waren de nieuwe batterijen die we voor duur gekocht hadden in Garoua (Duracell notabenen) allemaal al leeg voor dat ze ook maar iets hebben hoeven doen..

We rijden nog even door de oase en komen dan uit in een best groot dorpje en Hamidou rijdt meteen naar het huisje waar de familie van Anna woont. Anna slaapt in een zelfde soort schuurtje als ons varkenshok, maar dan piekfijn opgeknapt en ze heeft ook electriciteit. Ze stelt me voor aan de hele familie en tijdens haar ontbijt praten we natuurlijk even bij over onze belevenissen. Ondertussen kruipt het jongste meisje van de familie bij Anna op schoot. Zo lief! In haar hok heeft ze een matras met een grote roze klamboe, verder niks. Toch oogt het heel gezellig. Het huis bestaat uit verschillende hutjes van steen. Alle muren zijn grijs, ook van de buren, wat het dorpje een beetje somer tintje geeft. Hier en daar zie je een huisje geschilderd in kleurtjes. Waarschijnlijk wonen daar de belangrijke mensen.
Als we er weer van door gaan om Adinda op te halen, begint de ellende.. Het kleine meisje dat net nog zo lief bij Anna op schoot begint heel hard te huilen als ze hoort dat Anna weer naar Maroua gaat (ookal is het maar voor een paar nachtjes en komt ze daarna weer terug). Anna zegt dat dit elke keer gebeurd en ik besteed er dus maar weinig aandacht aan. Even later als we ongeveer de auto in willen stappen wordt het meisje krijsend door haar zusje beet gehouden. Op een gegeven moment heeft de vader er genoeg van. Hij pakt een jong twijgje en begint het meisje gewoon op 1 meter afstand van ons rake klappen te verkopen, in de hoop dat ze ophoudt?! Het gaat me echt aan m’n hart als ik dit zo zie, maar er is niets dat ik kan doen. Ik weet dat deze familie een goeie familie is. Anna verteld dat ze er in het begin ook helemaal niet tegen kon, maar dat ze omdat het elke keer dat ze weg gaat gebeurd, er afstand van genomen heeft en het haar niet meer laat raken. Ik probeer het te begrijpen, maar als ik de vader het meisje zie na rennen met die twijg in z’n handen, het meisje helemaal histerisch makend, haat ik Afrika! Nog geen minuut later pakt de moeder het meisje kalmerend bij de hand en loopt liefelijk terug naar het huisje zodat ze Anna niet meer kan zien. De moeder besluit niet mee te gaan met ons, maar bij het meisje te blijven.. En dan is dit dus weer zo’n lief gebaar… M’n gevoelens zijn in deze minuten van hot naar her gesleurd, en nog steeds weet ik niet wat ik ervan moet denken.

We rijden door naar een ander huisje in het dorpje waar Adinda voor 1 nachtje met haar talk en gastvrouw in Tekele heeft gelogeerd. Hier nemen we plaats op de mat, terwijl Adinda zich klaar maakt voor vertrek. Ook in dit nette huisje ligt niets anders dan een mat op de grond en een matras met klamboe.
Even later rijden we door opweg naar de Sultan van Magga die daarvoor burgemeester was van Magga, maar nu net is gekroont tot Sultan. Ik weet niet zo goed wat ik me erbij moet voorstellen, maar ik ga maar mee aangezien we hem alleen even gaan begroeten. We komen aan bij zijn palijs. Een grote muur met schilderingen en een poort met wachters. Hiervoor een groot plein waar dansers en muzikanten met trommels veel kabaal lopen te maken en staan te dansen. Links en rechts van het plein is met sekko’s een afdakje gemaakt waar mensen staan toe te kijken en te kletsen. Wij als blanken vallen meteen op. Meteen gaat iemand toestemming aan de Sultan vragen om hem door ons te mogen laten begroeten. Wij wachten rustig af, ik heb geen idee wat me te wachten staat. Het schijnt een hele gezellige hele grote (meer dan 2 meter) grappige man te zijn, waar Adinda al vaker eens mee heeft zitten kletsen. Hij heeft Anna zelfs een briefje gegeven waarmee ze gratis bij een visvrouwtje vis mag gaan halen op zijn kosten. Ondertussen rijden voor me 3 paarden met daarop ruiters gekleed in Afrikaanse oude kleden. Het zadel is nog ouderwets met een hoge knobbel aan de voorkant, de beugels zijn van oud staal toelopend in een punt. Aan de teugels hangen gekleurde touwen. Op een ongewone ouderwetse galop rijden ze weg. Prachtig!

10 minuten later horen we dat we naar binnen mogen. We worden vriendelijk begroet bij de poort door de wachters die echt met sabels en speren iedereen buiten houden. We lopen door de poort waar we onze schoenen uit moeten doen. Op onze blote voeten lopen we door het zand naar een beschilderde hut. In de hut zitten een aantal mannen met grote kleden om. Ik weet hoe meer kleden hoe belangrijker en Adinda fluisterd me in dat dit zijn raadgevers zijn. In het midden van de hut ligt een matras met daaroverheen een aantal tapijten. Hierop ligt een gigantische man in het wit gekleed met een rode Arrafat-sjaal om z’n hoofd. Voor hem ligt een man geknield op de grond iets tegen hem te fluisteren. We nemen plaats op de gigantische fuiteilles voor de matras. Anna en Adinda beginnen voorzichtig te klappen en ik doe maar mee.. De rest van de mensen lachen zich een breuk. Ik heb geen idee wat er aan de hand is en voel me alsof ik een sprookje ben binnengelopen. Elke man die binnen komt in deze sultan hut moet ten eerste zijn schoene uit doen, en ten tweede klappen voordat hij begint met praten. Als je direct met de sultan 1 op 1 wilt praten kruip je naar voren en zorg je dat je hoofd lager is dan zijn hoofd (wat lastig is als hij zo op de matras ligt). De sultan ligt wat quasi nonchalant erbij. Hij mag deze hele week niet van zijn matras af en moet dezelfde kleren aan houden. Dit is onderdeel van zijn huldigings ceremonie als sultan. De sultan praat wat met Adinda, maar zelfs Adinda en Anna vinden de hele tierlantijn overdreven. Zeker als hij begint te zeuren hoe zwaar het wel niet is om hier de hele dag te moeten liggen en te moeten luisteren naar zijn raadgevers. Adinda zegt hem recht in z’n gezicht dat hij daar zelf voor gekozen heeft en dat hij dan niet zo moet zeuren. Wow, ik dacht even dat ik dat verkeerd verstaan had in het frans. Gelukkig neemt hij het goed op, want ik kan me voorstellen dat hij ons laat onthoofden als hij de opmerking niet zou kunnen waarderen.. Hierna is het even een hele lange tijd stil. Ik fluister zo stil mogelijk naar Adinda wat nu de bedoeling is, en uit haar antwoord maak ik op dat we alleen weg kunnen als hij daar het sein voor geeft.. en het ziet er nog niet naar uit dat dat gaat gebeuren.
De trommel geluiden van buiten worden nu harden en kennelijk zijn de muzikanten van plan in het palijs te komen. Daar heeft de sultan geen zin in en stuurt een raadgever ernaar toe om ze de mond te snoeren. ‘Zo is het wel mooi geweest, vanavond gaan we weer verder.’ Meteen is het stil. Buiten het hutje lopen tientallen vrouwen rond, lachend en wat mij betreft een beetje dronken. Door de rondingen in de muur zie ik telkens hele jonge vrouwen lachend een trapje omhoog in de muur op rennen. Ik denk dat hij wel honderden vrouwen heeft in z’n palijs. Het doet me opnieuw denken aan oude bijbelse films.
Ik denk dat we wel meer dan een half uur bij de sultan hebben gezeten, nauwelijks pratend. Ik dacht dat we er nooit meer weg zouden komen, en was blij dat ik niet naar de wc hoefde. Gelukkig kwamen er op een gegeven moment een hele grote groep mensen in het hutje om samen met de sultan te bidden. We doen maar mee uit beleefdheid. De sultan spreekt Adinda daar op aan, want hij weet dat zij Christelijk is. Hij laat haar, na een discussie over het geloof, uiteindelijk een gebed opzeggen en dat waren de magische woorden die hem ertoe deden besluiten ons te laten gaan.. Buiten sta ik nog steeds een beetje perplex over wat er zich net allemaal heeft af gespeeld. Nog steeds heb ik het idee dat ik op een filmset sta. Het is niet te bevatten dat dit zich nog echt zo afspeeld op deze wereld.
Later in de auto verteld Adinda hoe hij deze funktie heeft gekregen. Hoe hij de grote rijstorganisatie heeft omgekocht om stemmen te werven in het bestuur van de stad en hoe achtelijk het eigenlijk allemaal in elkaar zit, terwijl ondertussen het geld uit de klauwen van de burgers wordt geplukt! Ik haal maar een paar keer diep adem, meer kan ik niet doen..

Even later komen we bij het dorpje van Adinda aan. Tekele is een gat vergeleken bij het dorp Magga. Er is hier helemaal niets. Een paar huisjes en een waterput. That’s it. Geen grote markt zoals in Tekele of een palijs van de sultan. Hoe houdt ze het hier uit. Haar huis is groot met meerdere kamers. Op haar eigenkamer staat een tafel en een stoeltje en de matras met klamboe. Op de muur lopen de vreselijke grote Benoue spinnen.. Dit zou ik niet trekken. Het huis is van de schoonfamilie van Sandrien (haar talk en gastvrouw). Sandrien ziet haar man 2x per jaar en wordt dan in elkaar geslagen omdat ze geen kinderen produceerd. Vreselijk. Sandrien is een prachtige vrouw met een hele grote mond. Ze komt oorspronkelijk uit Magga en heeft het duidelijk niet naar haar zin in Tekele. Ze probeert nu van haar man te scheiden, maar dat is moeilijk hier in Kameroen. Ze hoopt in Magga een nieuwe man te krijgen van haar familie daar. Het huis heeft nog veel meer hutjes er om heen. Er lopen voornamelijk veel dieren, omdat de schoonfamilie heel veel koeien houdt. Deze worden elke dag mee genomen op de dorre vlaktes in de omgeving om te eten, en komen ’s avonds weer terug in de stallen. Ik krijg een rondleiding en ben diep onder de indruk van deze primitieve afrikaanse hutjes boerderij.

In het dorpje groeten we veel mensen. Gisteren is er een begrafenis geweest van een hoge militair uit het dorpje. Nu zitten er nog een aantal mannen te treuren bij het graf. We zijn de enige blanken hier en kunnen het niet maken om zo maar door te lopen. We krijgen eten aan geboden en sucra, een zeeeeer gesuikerde thee. Dit is de eerste keer dat ik gierst voorgeschoteld krijg. Het smaakt als een blokbeton en zo valt het ook. Het sausje met kip heeft weinig smaak. Dit schrijf ik niet om te klagen, maar om een indruk te geven wat de mensen hier elke dag eten! En dan alleen de giers, want vlees is te kostbaar, dat kan alleen op zulke speciale gelegenheden. Adinda verteld dat de meeste vrouwen hier ontstopping hebben in hun buik door de gierst en daardoor niet meer naar de wc kunnen.

Even later groeten we de familie, we zitten even stilzwijgend in hun hutje op een kleed in het donker en gaan dan weer weg. We groeten een hele oude oma, die net is geopereerd aan borstkanker in Chad. Wat een combinatie.. ze schijnt een paar weken rottend in haar hutje te hebben gelegen, waar de strontvliegen uit naar buiten kwamen vliegen.. Ongelofelijk hoe deze mensen hier leven en vooral overleven. Wat de betekenis van de grote ronde ingesleten knoppen in haar neus waren ben ik vergeten te vragen toen Adinda met het verhaal kwam dat ze laatst een vrouw met een ingesleten tampasta dop in haar neus had zien rond lopen..

Ik ben blij als we het dorpje weer verlaten en op de terug weg naar Maroua rijden we langs de rijstvelden. Midden in het droge noorden liggen dus gewoon sawa’s, rijstvelden waar de bilharzia uitkruipt! Het geeft in iedere geval een fris koel windje. Ondertussen denk ik aan de sultan die deze mensen dus gigantisch uitbuid om een raar sprookachtig leventje te leiden en er nog over te zeuren ook!

Als we ’s avonds met z’n 3en in het dortoire aan komen, zien we hele familie van Leonie met koffers sjouwen. We maken een grapje naar Erik of hij gaat verhuizen, maar hij stemt toe.. Wat krijgen we nou?? Leonie mag van de Kameroenese directeur niet meer in het dortoire wonen met haar familie. Het was een tijdelijke oplossing en het heeft nu lang genoeg geduurd.. Wow.. ze hebben nu snel een apartementje in het de stad gehuurd, maar er is geen water.. Aan de ene kant ben ik er kapot van, omdat ik het goed met de familie kan vinden en het de laatste tijd een fijne uitweg uit de groep is geweest voor mij, aan de andere kant, ik kan al dagen niet slapen door de hitte in m’n kamertje.. zij liggen er met z’n 7enen.. het is misschien wel beter dat ze nu een grotere ruimte hebben. We helpen ze inladen in de auto en zwaaien ze daarna uit en spreken nog even af om donderdag avond wat te gaan drinken.

Maandag
Gisteren heeft Adinda me aangeboden om mee te gaan naar een lagere school vlak bij het CEDC. Ze had een leraar van een klas leren kennen bij de kerk waar ze naar toe gaat en hij had haar uitgenodigd. Mij leek het wel interessant om mee te gaan.
We liepen samen de klas binnen en meteen stonden de 45 kinderen op en groeten ons in koor met ‘good morning madams’. Geweldig! Alle kindjes hadden uniformpjes aan. Dit was de laatste klas op de school en hierna zouden ze naar de middelbare school gaan. De school is anglofoon en dus spreken ze allemaal engels. De leraar legt uit dat er kinderen van verschillende leeftijden en groottes in de klas zitten. Hij laat zelfs het kleinste en het grootste kindje opstaan, waardoor het door de rest van de kinderen wordt uitgelachen… Daarna verteld hij dat er in deze klas veel meisjes opeens van school gehaald worden omdat ze worden uitgehuwelijkt. Alle kindjes zitten op elkaar gepropropt op houte schoolbankjes. Het langste meisje zit aan het zelfde soort tafeltjes als het kleinste jongetje.. Dat kan niet heel goed zijn voor je rug, maar een ARBO wet kennen ze hier echt niet! De kindjes zijn bezig met een schriftelijke overhoring, maar de leraar legt uit dat dit niet de ideale lokatie daarvoor is, aangezien ze zo bij elkaar kunnen afkijken. Bovendien verstoren Adinda en ik de les ook nogal. De leraar laat de kinderen vragen aan ons stellen. Een wil weten waar we vandaan komen, dus ik laat de klas raden. Het duurde verschikkelijk lang, maar het was een leuk spelletje. Uiteindelijk hebben we het maar gezegd en iemand Nederland op de wereldkaart laten opzoeken. Nu mogen wij de kinderen wat vragen. Ik vraag of de kindjes liever in uniform lopen of liever in hun eigen kleren. Iedereen roept door elkaar, maar het iedereen heeft liever een uniform zodat mensen kunnen zien dat ze naar school gaan. Het valt me op hoe goed deze kinderen engels spreken. In heel Maroua spreken er heeel weinig mensen engels dus deze school is echt een goed initiatief. Mijn tweede vraag is wat iedereen wil worden. Een aantal roepen ‘dokter’. Als ik vraag wie er allemaal dokter willen worden, dan steken heel veel kinderen hun hand op. Dat is fijn om te weten, veel van deze kinderen zullen geen dokter worden, maar hoe meer er hun best voor doen het beter!

Na 15 minuutjes in de klas gaan we weer weg. We groeten de directrice nog even en lopen dan weer terug naar het CEDC. Ontzettend leuk om dit een keer gezien te hebben.

De rest van de dag ga ik aan de slag om de grassamples uit Benoue te ordenen en in te pakken.

Dinsdag

Vandaag ga ik nog even de stad in om wat laatste kadootjes te kopen in de stad. Vanacht heb ik weer bar slecht geslapen door de hitte. ´s Avonds eten we bij Stephen. Hij geeft mij het advies om een nat laken over m´n klamboe te spannen en daar de ventilator op te zetten.. Dat zal ik vanacht eens uit proberen. De jongens staan in de keuken een heerlijke maaltijd in elkaar te draaien. Ik Stephen en Tom spelen een spelletje flux. Ik heb trouwens net m´n pak opgehaald bij Djamdoera (ik had een westers wit pak laten maken) het is prachtig geworden! Zelfs Stephen stond verbaasd en vroeg of ik ik dat in maroua had laten maken! Na het eten pakt Stephen zijn didjedidoe (of hoe je dat ook maar schrijft) erbij en uuren lang proberen we er geluid uit te krijgen. Op een gegeven moment lukt het aardig en kunnen we er zelfs hele leuke leeuwen geluidjes uit krijgen..

Woensdag
Het advies van Stephen met het natte laken heeft enigsinds geholpen. Beetje jammer dat het laken na 3 uur ook weer opgedroogd en dus uitgewerkt is en dat je er dan weer uit moet om hem in wate te dompelen.. maar ik heb ik totaal toch wat meer uurtjes geslapen dan voorheen.
Een goeie alternatieve airco noem ik het maar..

Vandaag werk ik me weer te pletter om alles goed achter te laten voor het vervolg onderzoek en om ons onderzoek goed af te ronden. ’s Middags neem ik nog even pauze om met Tom, Roeland en Paul mee te gaan lunchen bij de sapvrouwtjes waar ik al lang niet meer geweest ben. Toch wordt ik uiteraard herkend en verontschuldig ik me maar dat ik veel werk moest doen de afgelopen maand.. De sapjes zijn weer heerlijk. Na de sapvrouwtjes loop ik nog even naar de Touristique bus om te reserveren voor vrijdag. Dat is gelukt, alleen de reserveringen voor de trein niet, want er waren geen kaartjes meer.. Dat voorspeld niet veel goeds, maar ik kan niets anders doen dan zonder kaartjes weg te gaan en te hopen dat we terplekke in Ngaoundere kaartjes kunnen bemachtigen.

Als ik in het internetcafe Janneke tegen kom krijg ik te horen dat we papieren moeten regelen om de grassen te mogen uitvoeren.. Dat kan best nog wel eens lang gaan duren. En morgen is de laatste dag dat we nog dingen kunnen doen voordat we gaan reizen.. Dit is stress, maar gelukkig gaat Janneke alles proberen te regelen. Uiteindelijk moet ik morgen met Janneke naar een douane bureau ergens om papieren te regelen..

´s Avonds eten we voor de laatste keer bij Amos. Hij maakt echt de allerlekkerste drie gangen gerechten voor de laagste prijs!! Ook deze keer heb ik er weer van genoten, ookal was ik heel erg moe door het slechte slapen van de afgelopen dagen.

Donderdag
Vandaag is echt een drukke dag. Alweer heb ik ’s nachts nauwelijks geslapen omdat ik telkens wakker wordt in en plas zweet. Het koude laken over de klamboe helpt niet meer en ook het ondraaien in het bed geeft maar voor 5 minuten een droge slaapplaats.
Hoe dan ook, ik sta vroeg op om om 7:45 klaar te staan om met Janneke de vergunning voor de uitvoer van de grassamples te gaan regelen. Maar na 10 minuten zak ik in elkaar, ik ben moe en misselijk. Ik vraag aan Janneke om alleen te gaan, want ik trek het even niet meer. Voor de rest van de dag staat nog op de planning: veldverslag afmaken, presentatie in elkaar draaien, grassamples in doos stoppen met vergunning, presentatie houden, evaluatie gesprek met Stephen, tas in pakken, naar de bank om rekening te sluiten en dan afscheid nemen van de familie van Leonie (die in het dortoire woonde) en dan eten met de hele club en de chauffeurs als afscheid in Porte Mayo, daarna alles klaar maken om de volgende ochtend om half 6 te vertrekken naar de bus voor de reis naar Yaounde.

Vraag me niet hoe ik het voor elkaar heb gekregen, maar alles is gelukt al voel ik me de hele dag waardeloos en moe en het idee dat dit mijn laatste dag is kan ik nog niet helemaal verwerken. Laat op de middag als ik bezig ben m’n tas in te pakken en iedereen klaar is om naar Porte Mayo te gaan heb ik even een momentje voor mezelf nodig. Maar op dat moment staat Erik voor m’n deur, een zoon van Leonie. Beneden zit de hele familie op me te wachten. Snel pak ik de stapel kleren en zooi die ik niet mee wil nemen naar Nederland om aan hun uit te delen: m’n opblaasbare matrasje, kussen, laken, kussensloop, t-shirtjes, fleece trui, sandalen, sokken en ga zo nog maar even door. Ze zijn er reuze blij mee en omdat ik Raisa, de enigste dochten, de vorige veldperiode m’n sleutel van m’n kamer had gegeven om daar in te kunnen slapen met haar moeder (het ene kamertje is echt veels te klein voor Leonie en haar 5 kinderen vind ik) heeft ze een kadootje mee gebracht: nieuwe slippers! Zo lief! Gelukkig had ik vanmiddag nog snel wat frisdrank in geslagen omdat ik had beloofd iets met ze te gaan drinken.. Ik beschouw deze 15 minuten als afscheidt van Maroua en het dortoire..